งานวิจัยและพัฒนา กับ ...

จะเปลี่ยนผ่านประเทศสู่ “เศรษฐกิจหมุนเวียน” อย่างไร และไทยมีแนวทางส่งเสริมด้านใดบ้าง

       เศรษฐกิจหมุนเวียนให้ความสำคัญกับการเกิดระบบการหมุนเวียน เพื่อเป็นวงจรปิดของทรัพยากร (Close Loop) ซึ่งมีความจำเป็นที่ต้องมีการเปลี่ยนทั้งระบบด้วยกรอบแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ที่ให้ระบบการผลิตต้องมีการวางแผนให้มีการนำทรัพยากรถูกกลับมาสู่ระบบได้อีกครั้ง (Return)
ด้วย 3 แนวทางการคงมูลค่า คือ
1. ลดการใช้วัตถุดิบใหม่
2. คงคุณค่าผลิตภัณฑ์ส่วนประกอบและวัสดุ
3. ลดผลกระทบทางลบให้เหลือน้อยที่สุด ผ่านรูปแบบ Business Model ต่าง ๆ

       สำหรับประเทศไทยได้มีการกำหนดให้โมเดลเศรษฐกิจ BCG เป็นวาระแห่งชาติ และได้จัดทำแผนปฏิบัติการด้านการขับเคลื่อน การพัฒนาประเทศด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG พ.ศ. 2564-2570 ซึ่งเน้นยกระดับการพัฒนา 4 อุตสาหกรรมยุทธศาสตร์ โดยมีเศรษฐกิจหมุนเวียนเป็นฐานที่สำคัญ ได้แก่
1. เกษตร และอาหาร
2. สุขภาพ และการแพทย์
3. พลังงานวัสดุ และเคมีชีวภาพ
4. การท่องเที่ยว และเศรษฐกิจสร้างสรรค์

 สำหรับเศรษฐกิจหมุนเวียนมีแนวทางการดำเนินงาน ลักษณะโปรแกรมปักหมุด  เพื่อการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจหมุนเวียนของไทยอย่างมีเป้าหมาย กำหนดไว้ 5 ด้าน ได้แก่
1. การสร้างต้นแบบในห่วงโซ่คุณค่าที่มีผลกระทบสูง (CE Champion)
2. การพัฒนาแพลตฟอร์มเพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องได้ใช้ประโยขน์ (CE Platform)
3. การพัฒนาและส่งเสริมเทคโนโลยีและนวัตกรรม (CE RDI)
4. การสร้างกำลังคน ความตระหนักและตลาดด้านการผลิตและบริโภคที่ยั่งยืน (CE Citizen)
5. การพัฒนาปัจจัยเอื้อ (CE Enabling factors)

 งานวิจัยและพัฒนาปัจจัยเอื้อที่สำคัญต่อการเปลี่ยนผ่านไปสู่เศรษฐกิจหมุนเวียน 
       หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) ได้ดำเนินการส่งเสริมงานวิจัยและพัฒนา ที่เป็นปัจจัยเอื้อที่สำคัญต่อการเปลี่ยนผ่านไปสู่เศรษฐกิจหมุนเวียน ผ่านการสนับสนุนงานวิจัย ซึ่งมีหน่วยงานผู้ใช้ประโยชน์ร่วมลงทุน โดยดำเนินงานตั้งแต่ปี 2563 – 2565 ซึ่งมีหลายโครงการที่น่าสนใจ และยังช่วยเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศได้อีกด้วย

 กลุ่มอุตสาหกรรมพลาสติก–บรรจุภัณฑ์
      เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ และแก้ไขปัญหาขยะพลาสติก รวมถึงเตรียมความพร้อมรองรับมาตรการทางการค้า และการผลิต ที่กำหนดให้ผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์พลาสติกต้องมีสัดส่วนรีไซเคิลตามเกณฑ์ของคู่ค้า และสอดคล้องกับมาตรฐานสากล
- ข้อมูลฐานและข้อเสนอแนะเชิงนโยบายสำหรับการขยายความรับผิดชอบของผู้ผลิต (EPR)
- กลไกตลาดและปัจจัยเอื้อต่อการเพิ่มการหมุนเวียนของพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง (SUP)
- ระบบทดสอบและรับรองพลาสติกรีไซเคิล (r-Plastic, PCR)
- การพัฒนาระบบศูนย์ข้อมูลอุตสาหกรรมพลาสติกรีไซเคิล
- การศึกษาปริมาณขยะพลาสติกในพื้นที่ EEC เพื่อพัฒนา Smart Recycling Hub
- การวิเคราะห์ผลิตภัณฑ์ทดแทนพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว และเสนอกลไกการขับเคลื่อนตามโรดแมปการจัดการขยะพลาสติกของประเทศตามแนวทาง CE

กลุ่มอุตสาหกรรมเกษตร-อาหาร
      สนับสนุนข้อมูลทางวิชาการสำหรับการอนุญาต โดย อย. และได้ค่ากลางของสารอาหารของประเทศ นำไปสู่การปรับปรุงลดปัจจัยการผลิตและของเสีย
- นวัตกรรมและข้อมูลด้านความปลอดภัยของเม็ดพลาสติกรีไซเคิล rPET ในการผลิตบรรจุภัณฑ์สัมผัสอาหาร
- ค่าการหมุนเวียนสารอาหาร (Nutrient circularity) เช่น ไนโตรเจนและคาร์บอน ตั้งแต่การปลูก แปรรูป บริโภค และการจัดการเศษเหลือทิ้งหลังบริโภค

กลุ่มอุตสาหกรรมวัสดุ-ก่อสร้าง
      ได้ค่ากลางที่สามารถใช้เป็นค่าฐานสำหรับตัวชี้วัด ตาม (ร่าง) แผนฯ 13 หมุดหมายที่ 10 ที่กำหนดให้ดัชนีการหมุนเวียนวัสดุที่สำคัญเพิ่มขึ้นไม่น้อยกว่าร้อยละ 10 ในปี พ.ศ. 2570
- ค่าการหมุนเวียนวัสดุ (Material Circularity Index: MCI) และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของวัสดุก่อสร้าง 6 ประเภท ได้แก่ ปูนซีเมนต์ คอนกรีต โลหะ ไม้และวัสดุเทียมไม้ ฉนวนกันความร้อน และวัสดุทนไฟ (และเพิ่มเติมอีก 7 กลุ่มในปี 2565 – 2566 ได้แก่ อิฐ กระจก หลังคา ฝ้า เพดาน กระเบื้องปูพื้น ท่อ และสุขภัณฑ์)

 กลุ่มอุตสาหกรรมอื่น ๆ
      เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจพร้อมกับแก้ไขปัญหาขยะแผงโซลาร์เซลล์, E-waste และกากอุตสาหกรรมที่มีแนวโน้มมากขึ้นในอนาคต ส่งเสริมให้เข้าถึงแหล่งทุน Green Finance ได้สะดวกขึ้น เพื่อสร้างเครื่องมือทางการตลาดที่เป็นฉลากผลิตภัณฑ์หมุนเวียนแรกของไทย และภูมิภาค ที่ใช้เกณฑ์ครบตามหลัก CE
- ฐานข้อมูลสมรรถนะและปริมาณแผงโซลาร์เซลล์ใช้แล้ว รวมทั้ง (ร่าง) แนวปฏิบัติการทดสอบ และข้อเสนอแนะการจัดการแผงโซลาร์เซลล์ใช้แล้ว
- ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายการจัดการและมาตรฐานการปฏิบัติงานของศูนย์รวบรวมขยะอิเล็กทรอนิกส์ (E-waste)
- ฐานข้อมูลและแนวทางการจัดการกากอุตสาหกรรมตามหลักการ CE
- ข้อมูลผลประโยชน์ด้านสิ่งแวดล้อมและก๊าซเรือนกระจกตลอดวัฏจักรชีวิตของนวัตกรรมบริการ : การณีศึกษาธุรกิจการให้เช่าที่นอนในอุตสาหกรรมที่พัก
- ระบบรองรับฉลากหมุนเวียน (Circular Mark) ของผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์
- ระบบการตรวจสอบและรับรองระบบการจัดการเศรษฐกิจหมุนเวียนขององค์กรเพื่อผลักดันนโยบาย CE ของประเทศ

   จากข้อมูลจะเห็นได้ว่าการพัฒนาปัจจัยเอื้อเป็นสิ่งสำคัญสำหรับ Sector ในการนำพาประเทศไทยเปลี่ยนผ่านไปสู่เศรษฐกิจหมุนเวียน เพื่อเป็นฐานในการ “ขับเคลื่อนโมเดลเศรษฐกิจ BCG และการพลิกโฉมประเทศไทยสู่สังคมก้าวหน้า เศรษฐกิจสร้างมูลค่าอย่างยั่งยืน” ได้ตามเป้าหมาย พร้อมเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศได้อีกทางหนึ่งด้วย

สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเศรษฐกิจหมุนเวียนได้ที่นี่ คลิกเลย!
https://www.nxpo.or.th/th/report/11996/

ที่มา : สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.)

เผยแพร่โดย : นางสาวสุวดี เหมือนอ้น
กลุ่มสื่อสารองค์กร (สอ.)
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
โทรศัพท์ 0 2333 3700 ต่อ 3880
E-mail : pr@mhesi.go.th
Facebook : @MHESIThailandth
Instagram : mhesi_thailand
Tiktok : mhesi_thailand
Twitter : @MHESIThailand
Call Center โทร.1313