วว. /กรมควบคุมมลพิษ/THAICOM ผนึกกำลังยกระดับการบริหารจัดการแก้ไขปัญหาฝุ่น PM2.5 ด้วยระบบ AI มุ่งช่วยประเทศไทยแก้ปัญหามลพิษทางอากาศ-สุขอนามัยของพี่น้องประชาชนอย่างยั่งยืน

       กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย ผศ.ดร.วีรชัย อาจหาญ ผู้ว่าการ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) นางสาวปรีญาพร  สุวรรณเกษ อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) และนายปฐมภพ สุวรรณศิริ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท ไทยคม จำกัด (มหาชน) หรือ THAICOM ร่วมลงนามบันทึกข้อตกลงความเข้าใจว่าด้วยความร่วมมือในการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอวกาศและการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการบริหารจัดการปัญหามลพิษทางอากาศ โดยมี ดร.พัชทรา มณีสินธุ์  รองผู้ว่าการวิจัยและพัฒนาด้านพัฒนาอย่างยั่งยืน วว.  นายปิยะวัฒน์ จริยเศรษฐพงศ์ หัวหน้าคณะผู้บริหารด้านการค้า THAICOM และนางกัญชลี นาวิกภูมิ รองอธิบดีกรมควบคุมมลพิษ ร่วมเป็นสักขีพยาน

     ในการนี้  ดร.สุวิทย์ อัจริยะเมต ผอ.ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมหุ่นยนต์และเครื่องจักรกล นายจิรวัฒน์ วัฒนบุตร ผู้อำนวยการกองบริการธุรกิจและนวัตกรรม วว. และคณะผู้บริหาร บุคลากรทั้งสามหน่วยงานร่วมเป็นเกียรติและแสดงความยินดีด้วย ในวันที่ 3 กันยายน 2568 ณ ห้องประชุม 301 ชั้น 3 ซอยอารีย์ กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กรุงเทพฯ

     ทั้งนี้ เนื่องด้วยสถานการณ์ปัญหามลพิษทางอากาศ โดยเฉพาะฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 ยังคงเป็นหนึ่งในปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนและคุณภาพสิ่งแวดล้อมของประเทศ การจัดการปัญหาดังกล่าวจำเป็นต้องอาศัยข้อมูลทางวิชาการที่เชื่อถือได้ เทคโนโลยีที่ทันสมัย และความร่วมมือจากทุกภาคส่วน

   ภายใต้ความร่วมมือดังกล่าว ทั้ง 3 หน่วยงานมีจุดมุ่งหมายสำคัญในการพัฒนาแบบจำลองคาดการณ์ฝุ่น PM2.5 โดยการดำเนินโครงการพัฒนาต้นแบบแพลตฟอร์มวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการพยากรณ์สำหรับการบริหารจัดการปัญหาฝุ่น PM 2.5 โดยใช้ข้อมูล Upper Air เช่น อุณหภูมิผกผันและความเร็วลม และข้อมูลค่าความเข้มข้นของ PM 2.5 จากสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ โดยข้อมูลเหล่านี้จะถูกนำมาวิเคราะห์ด้วยเทคนิค Machine Learning และเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อคาดการณ์การเกิด Temperature Inversion และพื้นที่เสี่ยงต่อการสะสมล่วงหน้าได้ถึง 7 วัน พร้อมทั้งแสดงผลในรูปแบบ Dashboard ผ่านเว็บไซต์ โดยผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากโครงการนี้คือ ข้อมูลการคาดการณ์พื้นที่เสี่ยงต่อการสะสมฝุ่นละอองจะถูกนำไปใช้เป็น "ข้อมูลหลังบ้าน" ของแอปพลิเคชัน Bum Check เพื่อสนับสนุนการพิจารณาอนุญาตการเผาให้มีความถูกต้อง เหมาะสม และตรงกับสภาพความเป็นจริงมากยิ่งขึ้น ซึ่งจะช่วยให้การบริหารจัดการการเผาในที่โล่งของประเทศมีประสิทธิภาพ และลดความเสี่ยงต่อการเกิดฝุ่น PM2.5. ในระดับพื้นที่ได้เป็นอย่างดี

      ผศ.ดร.วีรชัย อาจหาญ กล่าวว่า วว. มีความยินดียิ่งที่ได้ทำงานร่วมกับ กรมควบคุมมลพิษ และบริษัท ไทยคมฯ ซึ่งถือเป็นความร่วมมือครั้งสำคัญของประเทศไทย ที่สะท้อนการทำงานร่วมกันระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อก้าวสู่การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศ โดยเฉพาะปัญหามลพิษทางอากาศ ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญในปัจจุบัน

     “…วว. มีทีมนักวิจัยที่มีศักยภาพ และพร้อมมุ่งมั่นในการดำเนินงานร่วมกับทั้งสองหน่วยงาน เพื่อพัฒนาแพลตฟอร์มสำหรับวิเคราะห์ และคาดการณ์พื้นที่เสี่ยงต่อมลพิษทางอากาศ เพื่อให้ทุกภาคส่วนเข้าถึงข้อมูลการคาดการณ์ล่วงหน้า ได้อย่างรวดเร็วและถูกต้อง จากฐานข้อมูลที่เชื่อถือได้ โดยการนำมาวิเคราะห์ด้วยระบบปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI และ Machine Learning) เพื่อบริหารจัดการและออกแบบการแก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศได้อย่างเหมาะสม นอกจากนี้ข้อมูลที่ได้ยังสามารถแจ้งเตือนต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเข้าถึงข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว แก้ไขปัญหาได้ตรงจุด และให้ประชาชนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงต่อการได้รับผลกระทบจากมลพิษทางอากาศ ได้เตรียมความพร้อมป้องกันตนเอง ส่งผลกระทบให้น้อยที่สุดทั้งด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิต เพราะอากาศที่ดีมีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อการดำรงชีวิตของคนไทย...” ผศ.ดร.วีรชัย อาจหาญ กล่าวสรุป

      นางสาวปรีญาพร  สุวรรณเกษ อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ กล่าวว่า  รู้สึกยินดีและเป็นเกียรติอย่างยิ่งที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในก้าวที่สำคัญของการร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน ที่มีความเชี่ยวชาญในการพัฒนาเทคโนโลยีขั้นสูง เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนแนวทางการบริหารจัดการปัญหามลพิษทางอากาศในประเทศไทยอย่างเป็นระบบและยั่งยืน ในฐานะหน่วยงานที่มีภารกิจหลักด้านการควบคุมและจัดการคุณภาพอากาศ มีความตระหนักถึงความจำเป็นในการยกระดับแนวทางการบริหารจัดการเชิงรุกที่มีการวางแผนล่วงหน้า โดยอาศัยข้อมูลที่เชื่อถือได้ เทคโนโลยีที่ทันสมัย และการบูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน ซึ่งจะช่วยให้คาดการณ์ในพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดฝุ่น PM 2.5  ล่วงหน้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถเตรียมการ เฝ้าระวัง และจัดการปัญหาได้ตรงจุดและทันเวลา

     ทั้งนี้กรมควบคุมมลพิษ จะนำผลจากการดำเนินโครงการนี้ไปใช้เป็นข้อมูลสนับสนุนในระบบ Burn Check เพื่อช่วยให้การพิจารณาอนุมัติการเผาให้มีความถูกต้องและเหมาะสมมากขึ้น ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้การทำงานของแอปพลิเคชัน Burn Check มีประสิทธิภาพ สามารถใช้ประโยชน์ได้จริงในการบริหารจัดการ ทั้งนี้ความร่วมมือในลำดับถัดไป กรมควบคุมมลพิษพร้อมสนับสนุนข้อมูลแหล่งกำเนิดมลพิษทางอากาศ โดยเฉพาะข้อมูลการเผาในที่โล่ง เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการประเมินพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดฝุ่น PM 2.5 ล่วงหน้า ให้มีความแม่นยำมากยิ่งขึ้น

      นายปฐมภพ สุวรรณศิริ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร THAICOM กล่าวว่า รู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่งที่ได้ร่วมมือกับทั้งสองหน่วยงาน ในการพัฒนานวัตกรรมเทคโนโลยีเพื่อใช้ในการบริหารจัดการปัญหามลพิษทางอากาศ ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งก้าวสำคัญของความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนในการนำเทคโนโลยีอวกาศมาช่วยแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะเรื่องฝุ่นละออง PM2.5 ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนอย่างมาก ในฐานะที่ THAICOM มีความเชี่ยวชาญด้านดาวเทียมและเทคโนโลยีอวกาศ เราพร้อมสนับสนุนข้อมูลจากดาวเทียมสำรวจทรัพยากรโลก (Earth Observation Satellite) ในการวิเคราะห์ร่วมกับข้อมูลของกรมควบคุมมลพิษทางอากาศ ข้อมูลของกรมอุตุนิยมวิทยา และข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ผ่านระบบปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI เพื่อสร้างแบบจำลองที่สามารถคาดการณ์การเกิดฝุ่น PM 2.5 ได้อย่างแม่นยำ และสามารถต่อยอดเป็นแพลตฟอร์มการจัดการปัญหามลพิษทางอากาศ โดยผ่านความร่วมมือในครั้งนี้ จึงไม่ใช่แค่การแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และข้อมูลเรื่องฝุ่นเท่านั้น แต่เป็นการบูรณาการร่วมกันเพื่อช่วยให้ประเทศไทยสามารถบริหารจัดการคุณภาพอากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนต่อไป

      สำหรับแพลตฟอร์มดังกล่าว สามารถติดตามสถานการณ์ฝุ่น PM 2.5 ทั่วประเทศได้แบบเรียลไทม์ และคาดการณ์การเกิดฝุ่นในพื้นที่เสี่ยงได้อย่างแม่นยำ พร้อมทั้งยังสามารถตรวจจับค่าความเข้มข้นของฝุ่นละออง ความหนาแน่นของเมฆ และการเคลื่อนตัวของอากาศในพื้นที่ต่างๆ เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและประชาชนได้เฝ้าระวังและรับมือได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อนำมาใช้บริหารจัดการและป้องกันปัญหามลพิษทางอากาศที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขอนามัยของประชาชน ตลอดจนเป็นการช่วยสนับสนุนการตัดสินใจเชิงนโยบาย เพื่อป้องกันและบรรเทาการเกิดมลพิษทางอากาศได้อย่างเป็นรูปธรรม

เผยแพร่ข่าว : นางสาวเยาวลักษณ์  ทับช้างโท

สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
กลุ่มสื่อสารองค์กร
โทรศัพท์ 0 2333 3700
E-mail : pr@mhesi.go.th
Facebook : MHESIThailand
Instagram : mhesithailand
Tiktok : @mhesithailand
X (Twitter) : @MHESIThailand
YouTube : @MHESIThailand
Call Center 1313